Gonorroe (druiper): Symptomen, Behandeling en Preventie

Wat is gonorroe?

Gonorroe is een seksueel overdraagbare aandoening (SOA). Gonorroe maakt onderdeel uit van de ‘Big Five’ van de geslachtsziekten, samen met chlamydia, syfilis, hepatitis B en hiv. De bacterie neisseria gonorrhoeae is de veroorzaker van gonorroe. In de volksmond wordt gonorroe vaak ‘druiper’ genoemd.

Gonorroe kan zorgen voor ontstekingen in de vagina, baarmoedermond, anus, plasbuis en de keel.

Hoe kan ik besmet raken met gonorroe?

De kans om besmet te raken wordt aanzienlijk groter als je seks hebt zonder een condoom te gebruiken. Je kunt gonorroe oplopen als je deze vormen van seks hebt met een persoon die besmet is:
• Vaginale seks
• Anale seks
• Orale seks (de ander pijpen of beffen)

De kans dat een vrouw besmet raakt met gonorroe na één seksueel contact met een besmette man is 50% tot 90%. Een man heeft 20% kans om besmet te raken door één seksueel contact met een besmette vrouw.

Hoewel de kans niet zo groot is, kun je ook besmet raken op de volgende manieren:
• Naakt op elkaar liggen, waarbij de geslachtsdelen en/of de anus elkaar raken
• Zoenen
• Speeksel uit de mond gebruiken als glijmiddel voor vaginale of anale seks

Een zwangere vrouw kan gonorroe ook doorgeven aan haar ongeboren baby.

Het is niet mogelijk om besmet te raken via handmatige seks (aftrekken, vingeren), een wc-bril of door gebruik te maken van dezelfde ruimte (denk bijvoorbeeld aan een zwembad of sauna.)

Wat zijn de klachten bij gonorroe?

Niet iedereen die besmet is met gonorroe krijgt klachten. Als klachten wel optreden, gebeurt dit vrij snel na je seksuele contact (2 tot 14 dagen). De klachten die mannen en vrouwen ervaren kunnen verschillen. Over het algemeen hebben vrouwen minder last van klachten dan mannen.

Symptomen bij mannen:
• Vocht, pus of slijm dat uit de penis loopt (vandaar de term ‘druiper’)
• Pijn tijdens het plassen
• Pijn aan de balzak
• Keelpijn
• Pijn of jeuk aan de anus
• Slijm of bloed bij de ontlasting
• Diarree
• In mindere mate: gewrichtspijn, oogontsteking

Symptomen bij vrouwen:
• Vochtverlies uit de vagina, groengeel van kleur en met een sterke geur
• Bloedverlies buiten de menstruatieperiode om
• Bloedverlies gedurende de seks of erna
• Pijn tijdens het plassen
• Keelpijn
• Pijn of jeuk aan de anus
• Slijm of bloed bij de ontlasting
• Buikpijn
• Diarree
• In mindere mate: gewrichtspijn, oogontsteking

Heb je één of meerdere van deze klachten nadat je seks hebt gehad? Maak dan een afspraak met je huisarts of doe een zelftest. De klachten kunnen ook betekenen dat je een andere geslachtsziekte hebt met vergelijkbare symptomen.

Op de website van Soa Aids Nederland kun je meer lezen over gonorroe symptomen.

Komt gonorroe vaak voor?

Niet iedereen krijgt dus klachten door gonorroe. En niet iedereen die klachten heeft laat zich testen. Daarom is het niet mogelijk om een exact aantal te geven van hoeveel mensen besmet raken met gonorroe. We weten dat ca. 20.000 mensen in Nederland jaarlijks positief testen op gonorroe, alleen de daadwerkelijke aantallen zullen dus nog een stuk hoger liggen.

Belangrijk om te vermelden: er is momenteel sprake van een opvallende toename van het aantal gonorroebesmettingen. Sinds 2014 was er al een lichte stijging te zien, maar recentelijk is dit flink toegenomen. In 2022 was er een stijging van maar liefst 33% ten opzichte van 2021. Mogelijk heeft deze toename te maken met dat er tegenwoordig minder aandacht wordt besteed aan het belang van veilig vrijen.

Sommige personen hebben een verhoogd risico op gonorroe:
• Personen die onbeschermd seks hebben met veel wisselende contacten
• Mannen die seks hebben met mannen
• Migranten
• Transgender personen die seks hebben met mannen
• Sekswerkers en hun klanten

Als je gonorroe hebt, is de kans aanwezig dat je tegelijkertijd een andere SOA bij je draagt. Meestal gaat het dan om chlamydia. Zo’n 40% van de vrouwen en heteroseksuele mannen waarbij gonorroe is vastgesteld heeft gelijktijdig chlamydia. Bij mannen die seks hebben met mannen ligt dit percentage op ca. 25%.

De mogelijkheid dat je behalve gonorroe ook syfilis of een hiv-infectie hebt is kleiner. Deze combinaties komen het meest voor bij mannen die seks hebben met mannen. 4 à 5% van deze groep heeft naast gonorroe ook syfilis. 0,8 à 0,9% van de mannen die seks hebben met mannen heeft naast gonorroe ook een hiv-infectie.

Hoe kan ik me testen op gonorroe?

Als je op basis van je klachten een SOA vermoedt, is het raadzaam om je te testen. Ook als een persoon waar jij seks mee hebt gehad klachten heeft of positief is getest op een SOA.

Vind je het een grote stap om je bij de huisarts te laten testen? Dan kun je bij ons een thuistest bestellen. Deze test doe je in je eigen vertrouwde omgeving. Zowel het bestellen als het opvragen van je testuitslag kan geheel anoniem. Ook hebben we een test die zich richt op alle lichaamsgebieden, zodat je niet allerlei losse testen hoeft te bestellen. Gonorroe kan immers voorkomen in de keel, een geslachtsdeel of de anus. Daarnaast is het mogelijk om meteen op de combinatie van een chlamydia- en gonorroe-infectie te testen.

Het is belangrijk om op het juiste moment te testen, omdat gonorroe een incubatietijd van 2 tot 14 dagen heeft. Het heeft dus geen zin om de dag na een seksueel contact direct te testen. Na 3 weken kan de infectie met genoeg zekerheid vastgesteld worden, dus het advies is om vanaf 3 weken na de onveilige seks te testen.

Zijn de 3 weken nog niet verstreken, maar ervaar je wel klachten? Dan kun je direct testen. Houd er in dat geval rekening mee dat het verstandig is om na 3 weken opnieuw te testen als die test een negatieve uitslag geeft.

Hoe wordt gonorroe behandeld?

Als uit de test blijkt dat je gonorroe hebt, zijn er verschillende behandelingen mogelijk. Bij de huisarts of GGD kun je medicijnen (antibiotica) toegediend krijgen via een prik in je bil. Meestal wordt hierbij gebruik gemaakt van het medicijn ceftriaxon. Als je zwanger bent is ceftriaxon ook veilig.

Als je niet behandeld kunt worden met ceftriaxon (door bijvoorbeeld een allergie) is het slikken van pillen ook mogelijk. Vaak wordt gekozen voor ciprofloxacine of amoxicilline, en heel soms voor azitromycine. Je moet dan wel enkele weken na het innemen van de pil nog een SOA-test doen (zie ook ‘Moet ik me na de behandeling nog een keer laten testen?’). Bespreek dit met je huisarts.

Maak een afspraak met je huisarts of bij ons SOA-spreekuur om de benodigde medicatie te verkrijgen. De klachten verdwijnen vaak binnen een paar dagen na je behandeling. Na een week zou de infectie uit je lichaam moeten zijn.

Welke gevolgen zijn er als ik me niet laat behandelen?

Ongeacht de vraag of je klachten hebt: zorg altijd voor een behandeling van gonorroe. Je kunt gonorroe immers doorgeven aan een ander, ook als je zelf geen symptomen hebt. Na een behandeling met medicatie kun je erop vertrouwen dat je je sekspartners niet meer kunt besmetten.

Als je gonorroe niet laat behandelen kun je vervelende klachten krijgen. Ook al komt het niet vaak voor, de consequenties voor je gezondheid kunnen ernstig zijn.

Mannen kunnen last krijgen van een bijbalontsteking of een ontsteking aan de prostaat. Vrouwen lopen het risico op een eileiderontsteking, met vruchtbaarheidsproblemen als gevolg. Als je in het verleden een abortus hebt ondergaan of een spiraaltje hebt laten plaatsen, loop je een verhoogd risico op complicaties. De gonorroe-infectie kan dan namelijk gemakkelijker ‘opstijgen’ in je baarmoeder.

Als je zwanger bent wordt het behandelen van gonorroe dringend aangeraden. Een gonorroebesmetting kan namelijk een vroeggeboorte of een kind met ondergewicht veroorzaken. Ook kun je gonorroe doorgeven aan je pasgeboren kind. Je kind kan dan een oog- of longontsteking krijgen.

Moet ik mijn (voormalige) sekspartners informeren?

Laat je sekspartners die je de afgelopen zes maanden hebt gehad weten dat je gonorroe hebt. Deze personen kunnen zich dan ook testen en laten behandelen. Je sekspartners zouden nog meer mensen kunnen besmetten, waarmee de infectie verder verspreid wordt. Ook kun je zelf nogmaals besmet raken als je sekspartner zich niet laat behandelen.

Het is ook mogelijk om je sekspartners anoniem te informeren via www.partnerwaarschuwing.nl. Neem hiervoor contact met ons op.

Wanneer kan ik weer seks hebben na mijn behandeling?

Binnen zeven dagen na je behandeling kun je anderen nog besmetten met gonorroe. Wacht dus minimaal zeven dagen met seks, berekend vanaf de dag waarop je de prik hebt gekregen of je eerste pil hebt geslikt. Dit geldt ook voor seks met je mond of handen. Zo geef je je lichaam de kans om te herstellen van de infectie.

Kies je ervoor om toch seks te hebben in de eerste week na je behandeling? Gebruik dan een condoom.

Moet ik me na de behandeling nog een keer laten testen?

Meestal ben je een week na de behandeling van je klachten af. Als je klachten aanhouden, maak dan een afspraak met je huisarts. Mogelijk heb je dan een andere behandeling nodig. Er zou bijvoorbeeld sprake kunnen zijn van een andere SOA.

Heb je de antibiotica ciprofloxacine, amoxicilline of azitromycine geslikt? Drie tot zes weken na je behandeling moet je dan nog een SOA-test doen.

Ben je behandeld met ceftriaxon via een injectie? Dan hoef je alleen nog een keer een SOA-test te doen als je zwanger bent, vier tot zes weken na de behandeling.

Als je na de behandeling seks hebt gehad met een persoon die besmet is met een SOA, moet je opnieuw een SOA-test doen.

Hoe kan ik voorkomen dat ik (weer) gonorroe krijg?

Helaas kun je meer dan eens geïnfecteerd worden met gonorroe. Condoomgebruik tijdens seksueel contact zal het risico op besmetting aanzienlijk verminderen. Daarnaast kan het verstandig zijn om jezelf en je bedpartner(s) te testen op gonorroe voordat je seks met elkaar hebt, zodat je zeker weet dat je elkaar niet met gonorroe zult besmetten.